تهویه مطبوع هوا

انواع شیرها, توپی و بال والو, کشویی

اغلب شیر های صنعتی که بر روی خطوط لوله آب، پتروشیمی یا حتی نفت و گاز نصب می شوند از بین این سه دسته انتخاب می شوند. البته اگر شیر های پروانه ای را در بین آنها در نظر نگیریم و دلیل آن ساختار و نحوه عملکرد کاملا متفاوت آنهاست. شیر های توپی هم شاید خیلی به شیر های کشویی و سوزنی نزدیک نباشند اما مسلما این دسته از شیر ها در یک خط کاربرد مشابهی را داند و حتی شاید بتوان آنها را به سادگی جایگزین شیر های دیگر کرد.

 

البته این شیر ها به شکل های مختلفی تقسیم می شوند، مثلا یک شیر کشویی ممکن است ساختار های متفاوتی داشته باشد اما در این مقاله نگاه کلی به این دسته از شیر ها می اندازیم. این تصاویر به نظر گویا ترین حالت هستند تا تفاوت عمده بین این سه عملگر و شیر را بشناسیم. البته همیشه باید این نکته را در نظر داشته باشید که افراد فنی به چیزی بیشتر از یک تشابه ساختاری تکیه می کنند اما در مورد آماتور ها همین شناخت سطحی کافی است.

شیر توپی Ball Valve

 یک مدل پر مصرف از انواع شیر فلکه های صنعتی است که می توان آن را از تولید کننده های داخلی و همین طور خارجی تامین کرد. انواع مختلفی از این شیر ها وجود دارد که آلیاژ های متنوعی را نیز پشتیبانی می کنند. این شیر ها را همین طور می توان به صورت عملگر های دستی و یا برقی و پنوماتیکی تامین کرد.

 

بال ولو

شیر توپی یا همان بال ولو پرکاربرد ترین نوع شیر صنعتی است که همیشه بسیار پر فروش بوده است و به دلیل تنوع تولید کنندگان ایرانی و خارجی مارک ها و قیمت های مختلفی از این شیر همین طور سایز های مختلفی وجود دارد. شیر توپی کاربرد های بسیاری از صنایع آب و فاضلاب و گازی تا صنایع دارو سازی دارد و به دلیل داشتن چنین گستره ای از آلیاژ های مختلفی نیز تولید می شود به طور مثال این شیر از برنج، فولاد، استیل، چدن نشکن، و پلیمر ساخته می شود. همین طور محرک های این شیر ها بسته به سایز و استفاده از انواع دستی ساده، دستی گیربکسی، پنوماتیک و هیدرولیک تولید می شوند. این شیر ها توان تحمل فشار بالایی دارند و برخی انواع آنها می تواند تا 1000بار فشار را تحمل نماید. معمولا از این شیر ها در خطوطی استفاده می شود که نیاز است شیر به حالت کاملا باز و یا کاملا بسته قرار گیرد.

در بیشتر آنها عمل کردن شیر در حالتی روی میدهد که دسته شیر تا 90 درجه بچرخد. برخی از Ball valve ها دارای عملگرهایی هستند که بصورت دنده خورشیدی کار میکنند. این نوع از دنده ها به شیر اجازه میدهند که از دستـه کوچکتری استفاده کنند ولی نیروی حاصله از آنها به اندازه یک شیر بزرگ میباشد. از شیر توپی برای کنترل جریان در زمانی که سیال فقط گاز باشد میتوان استفاده کرد.مسیر ورود سیال به دو صورت امکان پذیر است. نخست آنکه بصورت کاهش در سطح مقطع که یک ارفیس Orifice داریم که حفره روی گوی، کمتر از ورودی و خروجی شیر میباشد.دوم آنکه بصورت مسیر کاملا” باز که حفره روی گوی به اندازه قطر ورودی و خروجی شیر است.

مزایای استفاده از شیر توپی

از مزابای مهم جهت استفاده از این نوع ولو ها ، عمل کردن در نسبت یک به چهارم بسته بودن و باز بودن مجرای توپی ، یکپارچه بودن قطعات آن و عدم نیاز به روانکاری، عمل کردن سریع در باز و بسته شدن ، وزن کم ،ساختمان فشرده ،نصب و بهره برداری آسان، تغییر سریع جهت جریان، گشتاور پایین مورد نیاز جهت باز و بسته کردن و در نهایت ، قیمت پایین تر نسبت به سایر شیر هاست.

شیر کشویی یا دروازه ای

یکی از پر کاربردترین مدل های شیرفلکه صنعتی را می توان شیرکشویی دانست. این شیر های یک دروازه میانی دارند که مانع عبور سیال از آنها می شود. دسته ای از این شیر ها وجود دارد که به صورت فلنجی تولید می شوند و برای ایق بندی آنها با لوله از گسکت استفاده می کنند. این شیر ها به دلیل ساختارشان نمی توانند به صورت نیمه باز مورد استفاده قرار گیرند.

بدنه این شیر مقاومت خوبی در مقابل فشار دارد و قطعات متحرک آن را به سادگی می توان روغن کاری کرد. جنس بدنه این شیر ها فولادی و یا استیل است و تولید کننده های داخلی زیادی بر روی این مدل شیر ها فعالیت می کنند.این شیر ها در ایران تولید می شوند و البته در بازار نمونه های خارجی این شیر ها نیز وجود دارد. بدنه این شیر ها از جنس فولاد و یا استیل می باشد. از موارد کاربرد این شیر ها می توان به آب و فاضلاب، صنایع پتروشیمی و غذایی اشاره کرد. این شیر ها به صورت کامل باز می شوند و به همین دلیل موجب افت فشار نخواهند شد. دمای قابل تحمل این شیر ها معمولا 175 درجه سانتیگراد میباشد.